Met bespioneren van de moslimgemeenschap gaan gemeenten een kritieke grens over
Het rechtsstatelijk gevoel van moslims in Nederland is ernstig aangetast door de publicatie van het NRC van vrijdag 15 oktober jl. De verontrustende onthullingen maken duidelijk dat er heimelijk onderzoek is gedaan naar moskeeën en hun bestuurders. Daarmee zijn moslimburgers in meerdere gemeenten op onrechtmatige wijze slachtoffer van een lokale overheid die zijn boekje ver te buiten is gegaan. Dat is niet het Nederland waarin wij willen leven.
Het beeld dat het NRC schetst is onthutsend. Het is een teken aan de wand dat bepaalde gemeenten ogenschijnlijk moslims niet als volwaardige burgers beschouwen, maar in termen van openbare orde en veiligheid bejegenen. Wat het onwettige optreden van deze gemeenten extra stuitend maakt, is dat er geen aanleiding was om te spioneren of anderzins de moslimgemeenschap onder de loep te nemen. Sterker nog, gemeenten hebben geen (spionage) taak op het gebied van nationale veiligheid en bescherming van onze rechtsstaat. Daar zijn andere instanties voor. Gemeenten moeten dan ook zo snel mogelijk met deze praktijken stoppen, anders kan het gevoerde beleid zich als een boemerang tegen hen keren. Immers, zij handelen niet alleen in strijd met de wet, maar zij tonen zich ook een onbetrouwbare gesprekspartner. Als vertegenwoordigers van verschillende moslimorganisaties hebben wij ons altijd constructief en transparant opgesteld om gezamenlijk de uitdagingen waar ons land voor staat aan te gaan. Dit doen wij zowel op landelijk als lokaal niveau.
Wanneer de essentiële principes van een democratische rechtsstaat en algemene beginselen van behoorlijk bestuur niet gerespecteerd worden door een overheid, dan is dat zeer ernstig. Dat gemeenten een verantwoordelijkheid hebben in het (lokale) veiligheidsbeleid mag niet betekenen dat zij naar ingrijpende en onrechtmatige middelen kunnen grijpen. Bescherming van de burger tegenover een machtige overheid, daar zijn onze grondwettelijke vrijheden op geijkt. Daar mag en kan niet lichtzinnig over worden gedaan. Hiertegen dient dan ook sterk door de politiek en samenleving geageerd te worden. Het onwettelijk handelen door de overheid raakt ons namelijk allemaal.
Helaas moeten wij vaststellen dat de angst die onze samenleving in zijn greep houdt, naast het anti-moslimsentiment bij bepaalde politieke partijen en groepen in de samenleving, er mede toe heeft bijgedragen dat gemeenten de grenzen van de wet hebben opgezocht én eroverheen zijn gegaan. Als de overheid die het dichtst bij de burger staat zouden de betreffende gemeenten beter moeten weten. Ook het handelen van de NCTV is laakbaar. In plaats van beschermd te worden tegen onverdraagzaamheid, moslimhaat en xenofobie, zijn moslims zelf het doelwit. Geen enkele overheidsdienst, lokaal of landelijk, die heeft ingegrepen. De vergelijking met de Toeslagenaffaire doemt dan ook op.
Het onderzoek van het NRC maakt duidelijk hoe belangrijk onderzoeksjournalistiek is voor een democratische samenleving. Zo blijken commerciële bedrijven grof geld te verdienen met deradicalisering. Hun streven naar enorme winsten kent geen enkel moreel besef, ze schuwen daarom geen enkel middel. Één van hen is het bedrijf Nuance door Training en Advies (NTA) van Najib Tuzani. NTA zou minimaal 500.000 euro aan belastinggeld hebben verdiend. Zijn werkwijze is abject en infaam, getuige het feit dat er ook privacygevoelige informatie is verzameld die op geen enkele wijze relevant is voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid. Hierover dienen betreffende gemeenten en NTA verantwoording af te leggen. Dat Najib Tuzani en zijn medewerkers tijdens hun spionage activiteiten zich hebben voorgedaan als ‘gewone moslims’, waardoor zij argeloze moskeegangers op het verkeerde been hebben gezet, is diep triest. Najib Tuzani en zijn medewerkers hebben het vertrouwen van betrokken moskeebezoekers (en de brede moslimgemeenschap) geschonden. Moskeebezoekers dachten dat zij oprechte geloofsgenoten waren die het gebed kwamen verrichten.
Om het vertrouwen van de moslimgemeenschap terug te winnen dienen betrokken gemeenten allereerst excuses te maken aan de lokale moslimgemeenschap. Daarnaast dienen zij alle banden met NTA van Najib Tuzani te verbreken. Voorts dienen zij volledige openheid van zaken te geven over de inhoud van de onderzoeken en wat daarmee is gebeurd. Het spreekt voor zich dat gemeenten maatregelen moeten treffen om dergelijke misstanden in de toekomst te voorkomen. Het onderzoek van NRC maakt duidelijk dat het lokale veiligheidsbeleid, in het bijzonder deradicalising, op de schop moet.
Wij roepen onafhankelijke instanties en toezichthouders als de Nationale Ombudsman en Autoriteit Persoonsgegevens op om grondig onderzoek te doen naar het wederrechtelijk handelen van de gemeenten en NTA. Wij doen verder een klemmend beroep op landelijke en lokale politici om de uitvoerende macht kritisch te bevragen over de gang van zaken. Zelf beraden wij ons op dit moment op eventuele vervolgstappen, aangezien er een kritieke grens is overschreden.
Samenwerkingsverband Islamitische Organisaties Regio Haaglanden (SIORH)
17 oktober 2021